UTI NI NINI? DALILI ZAKE NA JINSI YA KUJIKINGA
Dr Saida Ally
Tangulizi
UTI (Urinary tract infection) ni ugonjwa wa maambukizi katika mfumo wa mkojo na maambukizi haya yanasababishwa na viumbe kama bakteria, fangasi na virus. Mara nyingi bakteria wanaoingia kwenye mfumo wa mkojo hutolewa na mwili. Wakati mwingine bakteria wanaweza zidi kinga ya mwili na kusababisha maambukizi hayo. UTIs inaweza athiri mrija wa mkojo (urethra), kibofu cha mkojo na figo.
Una dalili za UTI? Usipoteze muda - wasiliana na daktari bingwa kupitia application ya Medikea kwenye iOS au android sasa. Tumia simu yako kupata ushauri wa haraka na wa kitaalamu bila foleni wala usumbufu.
MFUMO WA MKOJO
Mfumo wa mkojo ni mfumo wa mwili unaotumika kuondoa uchafu na maji ya ziada. Mfumo huu una majukumu muhimu:
- Kusafisha damu na kuondoa sumu
- Kudhibiti usawa wa madini mwilini
- Kutengeneza homoni muhimu
- Kusaidia kudhibiti shinikizo la damu
Mfumo huu unaundwa na:
- Figo (zinasafisha damu)
- Ureta (inasafirisha mkojo)
- Kibofu cha mkojo (kuhifadhi)
- Urethra (kutoa mkojo nje)
UTI INASABABISHWA NA NINI?
Mara nyingi UTI zinasababishwa na bakteria aitwaye Escherichia coli (E. coli) ambayo husababisha 80% ya kesi zote. Vyanzo vingine ni:
Bakteria Klebsiella pneumoniae Staphylococcus saprophyticus Chlamydia na Mycoplasma (hususan kwa maambukizi ya mfumo wa uzazi)
Muhimu: UTI inayosababishwa na Chlamydia na Mycoplasma inahitaji wenza wote kupata tiba pamoja.
Takwimu za Kimataifa zinaonyesha zaidi ya watu milioni 8.1 wanaathiriwa na ugonjwa huu kila mwaka.
DALILI ZA UTI
- Kukojoa mara kwa mara na maumivu wakati wa kukojoa
- Kuhisi kuunguzwa/kuwashwa na mkojo kwenye kibofu au mrija wa mkojo
- Maumivu ya misuli na tumbo
- Mkojo kuwa na harufu mbaya na kubadilika rangi (nyeusi au rangi ya mawingu)
- Maumivu mgongoni au kwenye mbavu (kwa maambukizi ya figo)
- Kichefuchefu na kutapika
- Kushikwa na hamu ya kukojoa ila mkojo unatoka kidogo
Dalili za Hatari Zaidi:
- Homa ya juu
- Kutetemeka
- Mkojo wenye damu
- Maumivu makali ya mgongo
- Kutapika kwa kiwango kikubwa
NI WATU GANI WALIO KATIKA HATARI YA KUPATA UTI?
Watu wenye kutumia mpira wa mkojo kwa muda mrefu na pempas
Watu wenye matatizo ya mfumo wa mkojo (figo, mirija, kibofu)
Watumiaji wa njia fulani za uzazi (diaphragm, spermicides, kondomu)
Watu wenye mahusiano ya kimapenzi yanayoweza kuhamisha bakteria
Wanawake (kutokana na maumbile yao)
Wajawazito
Watu wenye kisukari
Watu wenye mfumo dhaifu wa kinga
KWANINI WANAWAKE NDO WAHANGA WAKUBWA?
- Urethra ya wanawake ni fupi zaidi (takribani sentimita 4 tu), hivyo bakteria wana safari fupi kufika kibofu
- Mrija wa mkojo uko karibu na uke na tupu ya nyuma, maeneo yenye bakteria wengi
- Mabadiliko ya homoni wakati wa ujauzito na hedhi Matumizi ya baadhi ya njia za uzazi wa mpango
Kwa wanaume ni nadra kupata UTI, lakini wakipatwa, dalili zinaweza kuwa kali zaidi na matibabu magumu zaidi.
KWANINI UNAPATA UTI MARA KWA MARA (UTI SUGU)
- Mfumo wa kinga dhaifu: Kushindwa kupambana na bakteria
- Kuwa mwanamke: Hatari kubwa kutokana na maumbile
- Kukaa na mkojo kwa muda mrefu
- Mahusiano ya kimapenzi: Kuhamisha bakteria
- Kutokunywa maji ya kutosha
- Matumizi yasiyo sahihi ya antibiotiki
- Mabadiliko ya homoni
- Masuala ya kiafya kama kisukari
JINSI YA KUJIKINGA NA UTI
- Kunywa maji mengi (angalau lita 2-3 kwa siku)
- Kukojoa mara kwa mara bila kuchelewa
- Kujisafisha vizuri (kutoka mbele kwenda nyuma)
- Kuvaa nguo za ndani za pamba na zisizobana
- Kukojoa baada ya kujamiiana
- Kula vyakula vyenye probiotics
- Kudumisha usafi wa maeneo ya siri
ATHARI ZA KUTOKUTIBU UTI KIKAMILIFU
- Uharibifu wa kudumu wa figo
- Kuhitaji dialysis
- Uzazi wa watoto wenye uzito mdogo au kuzaa kabla ya wakati
- Prostatitis kwa wanaume
- Sepsis (sumu katika damu)
- Matatizo ya moyo
- Shinikizo la damu la juu
PATA MSAADA SASA: Dalili za UTI hazitakiwi kupuuzwa. Kupitia programu ya Medikea kwenye iOS au android, utapata:
- Ushauri wa madaktari bingwa ndani ya dakika chache
- Mpango wa matibabu unaofaa hali yako
- Ufuatiliaji wa karibu wakati wa tiba
- Ushauri wa kuzuia UTI kurudi
Pakua programu ya Medikea leo na uanze safari yako ya kupona.
TIBA NA MATIBABU
Tiba ya Haraka:
- Antibiotiki zinazofaa
- Maji mengi
- Dawa za kupunguza maumivu
Tiba ya Muda Mrefu:
- Antibiotiki za kuzuia maambukizi
- Mabadiliko ya mtindo wa maisha
- Ufuatiliaji wa karibu na daktari
Matibabu ya Asili:
Juisi ya cranberry
Probiotics (soma makala kuhusu probiotics hapa)
Maji ya mgogoro
Kumbuka: Tiba za asili zinapaswa kutumiwa pamoja na ushauri wa daktari
Kumbuka: UTI inaweza kuwa tofauti kwa kila mtu. Ni muhimu kupata uchunguzi wa kitaalamu ili kupata matibabu sahihi yanayofaa hali yako mahususi.
Subscribe to Medikea newsletter
Sign up here to receive our wellness and health newsletters filled with actionable advice, from certified doctors, expert-vetted content, product recs, and more — delivered directly to your inbox.